12 Haziran 2018, Salı
Çocukları anneanne ve dedeye emanet edip, uzun Çin yolculuğuna çıktığımız için, daha uçak yolculuğunda bile ne kadar rahat ettiğimizi fark ettik. Ne yazık ki üç küçük çocukla bu uzun yolculuğa çıkmış olsaydık çok zorlanırdık. Ancak bu durum önceden birçok hazırlık yapmamıza vesile oldu. Örneğin, çocuklarla her gün görüşebilmek için ve Çin’de birçok sosyal medya platformu bloke olduğu için önceden VPN ve Çin’de çalışan WeChat uygulamasını indirmemiz gerekti.
Çin daha vize ofisi ve Olimpiyatlar nedeniyle çok eski olmayan bir tarihte tamamlanmış yeni havaalanı ile oldukça düzenli, temiz ve turistler için çok rahat olacağı bir intiba bırakıyor. Muazzam, geniş bir alana yayılmış olan başkent Pekin’e girişte ilk izlenimler benim beklentilerimden çok farklı oldu. Çin’in inanılmaz büyük bir hızla geliştiğini, inşa ettiğini, büyüdüğünü elbette biliyordum ancak Pekin’de daha bu kadar çok gökdelen, son model lüks arabalar, haute couture moda evlerinin geniş mağazalarını beklemiyordum. Lüks arabalar bisikletlerin yerini almış. Kapitalizm her yeri sarmış. Bu kadar tüketime yönelik bir şehir beklemiyordum. Wangfujing Caddesi bu duruma örnek.
Gerçi Wangfujing ara sokaklarında, akrep, ahtapot gibi beklenmedik canlıların yemek olarak sunulduğu büfeler yerli ve yabancı turistlere değişik geliyor elbet. Canlı canlı kızartılan akrepler, sisler üstünde halen hareket ediyor. Yiyen de görmedim. Sırf hayvanlara işkence.
Rehberimizin anlattığına göre günde 1 milyon kişi Pekin’e çalışmaya geliyor, akşamları şehir dışındaki evlerine ya da başkalarıyla paylaştıkları odalarına (saatlerce seyahat ederek) geri dönüyorlar. Çocuklara büyükanne ve dedeler köylerde bakıyor ve büyük şehirlerde çalışan anne-babalar çocuklarını yılda bir kere Çin Yeni Yılı’nda görüyorlar.
Akşam yemeği için öneri üzerine Jinbao Palace’ın 5’inci katındaki Dadong isimli restorana gittik. Ben et ürünleri yemediğim için benim için pek seçenek yoktu ancak eşim meşhur Pekin ördeğinden yedi ve oldukça beğendi. Ben ise hayatımda ilk defa yasemin dondurması tatmış oldum. Tadı çok hafif ve aynı zamanda muhteşemdi. Kesinlikle öneririm. Ancak fiyatların Londra ile eşdeğer olduğunu belirtmeliyim. Aslında Pekin’de her şeyi beklediğimden daha pahalı buldum. Her türlü hediyelik, zanaat eserleri ve yiyecek içecek bile Londra’yla eş seviyede. Sağlık sistemi ise dünyada en pahalılar arasında.
13 Haziran 2018, Çarşamba
Çok büyük zorluklar, fakirlik ve haksızlıklar yasamış bir halk olarak Çinliler paraya çok önem veriyor. Para kazanmak ve biriktirmek her şeyin başında onlar için. Üstüne üstlük oldukça da batıl inançlara sahipler. Örneğin şans ve para getirdiğine inandıkları rakamları hayatlarının her alanına sokmaya çalışıyorlar (araba plakaları bir örnek). Şanssız olduklarına inandıkları 4 rakamını ise asansörlerde bile kullanmıyorlar.
İmparatorluk tarihi ve geride bıraktığı eserlere saygı gösterip, özenle koruyorlar. Ancak şimdi bir halk cumhuriyeti olmakla daha büyük gurur duyuyorlar. Komünist ve halkı, özellikle yoksulu daha da yok bırakan, hiç halkın oy verdiği seçimlerin yer almadığı bir sistem olsa da güç şimdi halkın elinde diyorlar.
Muazzam genişlikte bir alana kurulu Yasak Şehri ve Ejderha Hanım’ın (İmparatoriçe) kendi için yaptırmış olduğu Yaz Sarayı’nı gezdikten sonra, İmparatorların ne kadar güç gösterisi yapmış olduklarını görebildik elbette. Yine de bu yapıların alan yerleşimi, mimarisi, zanaat, süsleme ve işçilikleri dünyada tek dedirten etkileyicilik içeriyor. Gençken izlemiş olduğum Son İmparator filminden çok etkilenmiştim ve o gerçek hikâyenin yaşanmış olduğu yeri görebilmek beni gerçekten çok heyecanlandırdı ve mutlu etti. Ancak turist kalabalığından bahsetmeden edemem. Adım atmak, güzel bir fotoğraf çekebilmek neredeyse imkânsız.
Aslında komünist rejim de imparatorluk gibi gövde gösterisi yapmakta. Devlete ait tüm binalar devasa. Tiananmen Meydanı dünyanın en büyük meydanı olmakla birlikte, 1 milyon insanı aynı anda bir arada barındırabiliyor.
Gittiğimiz her yerde Çin insanının sürekli bir şeyler yediğini ve atıştırdığını görüyoruz. Rehberimizin anlattığına göre ülkede sistemli bir sağlık sigortası ve emeklilik yok. Evliliklerde erkek tarafı kız tarafına para ödemek zorunda. Kadın da kayınvalide ve kayınpederine yaşlandıklarında bakmak, her türlü gezi ve masaralarını karşılamak zorunda. Çocukları anne-babalar değil, büyükanne ve babalar yetiştiriyor. Bu sırada anne-babalar büyük şehirlerde uzun saatler çalışıyor ve camsız tek odalarda yaşayıp, başkalarıyla ortak tuvalet ve banyo kullanmak zorunda kalıyorlar. Pekin’in şehir merkezinden çıkar çıkmaz, İstanbul’da çok görülen çirkin, yüksek betonarme, toplu konut tarzı binalar görülüyor. İstanbul’a çok benziyor bu yönü aslında.
Bu akşam yemeğini The Peninsula Oteli içindeki Huang Tin isimli restoranda yedik. Ortam oldukça hoş ve otantik, yemekler de kaliteliydi. Fiyatlar da yine Londra’daki lüks restoranlara eşdeğerdi. The Peninsula Oteli’nin içindeyse Chanel, Valentino, Versace ve dahası benzer markanın mağazaları doluydu. Çin’deki komünizme kafa erdirmek zor.
14 Haziran 2018, Perşembe
Sonunda dün bastıran yağmurun sayesinde, bulutlar ve hava kirliliği yerini Pekin’de mavi bir gökyüzüne ancak aynı zamanda yakıcı bir güneş ve bunaltıcı bir sıcağa bıraktı. Yine de bu koşullarda Çin Seddi’ne çıkmak diğer hava koşullarından daha iyi oldu.
Bu muhteşem yapıdan etkilenmemek ve ömür boyu anmamak mümkün değil. Bunun yanında seddin Pekin yakınlarında kurulu kısmındaki dağlar ve yeşilliğin güzelliği bu bölgeyi daha da etkileyici ve unutulmaz kılıyor. Gerçekten yeni dünya döneminde 7 harikalardan biri olarak sayılması şaşırtmıyor.
Çin Seddi’nden çıkıp Olimpiyat Köyü’ne gidince binlerce yıldır Çin’in ne kadar derin ve kuvvetli devletleri, kültür, teknolojiye, çalışkanlığa ve güce sahip olduğunu ve bu durumun günümüzde de devam ettiğini daha iyi anlayabildik. İşin ilginci, 23 milyonluk, araba, insan ve bina dolu Pekin’de yerlerde çöp, kirlilik görmek, sokak ve yollarda gurultu duymak neredeyse imkânsız. Hindistan’daki travmatik tecrübelerimizden sonra Çin’den pek umutlu değildim ama Çin bambaşka çıktı. Londra ve Paris gibi Avrupa şehirlerinden çok daha temiz, Güney Asya’daki ve İstanbul gibi diğer büyük şehirlerden çok daha sessiz Pekin. Bu kadar nüfusla bu düzeni başarmış olmaları harika.
Hutong olarak adlandırdıkları, Pekin’in ince, dar, eski sokak ve mahallelerinde rickshaw araçlarıyla gezmek hoş bir tecrübe. Buralarda hala yaşayan büyük ve zengin (Pekin içinde bulundukları için emlak değerleri çok yüksek) aileler var ancak hala çoğunun tuvaleti yokmuş. Hutong’larda umumi tuvaletler bulunuyormuş ve insanlar evlerinden çıkıp bunları kullanıyormuş. Gençler artık bu düzeni beğenmeyip yeni binalara çıkmaya çalışıyormuş, ancak bu düzene alışık yaşlı nüfus buralarda hala aynı düzende yaşıyor.
15 Haziran 2018, Cuma
Beijing Xi Tren İstasyonu
Pekin’deki son günümüzü, Yasak Şehir ’den tam dört kat daha geniş bir alana kurulu olan Cennet ve Dünya Tapınağı’nı gezerek geçirdik. Gerçekten çok güzel ve mimari bir harika olan tapınak sadece İmparatorların kullanımı için inşa edilmiş. Taoizm ve o zamanın Çin kültüründeki kadınların ve hatta hayvanların yerini iyice anlamak için oldukça eğitici bir yer. Ayrıca Taoizm’de dahi günümüz tek Tanrılı dinlere benzerlikler gördükçe, insanlık tarihinde bu tip inanç ve ritüellerin muhtemelen birbirlerini etkiliye etkiliye günümüze geldiğini anlamak daha kolay oluyor.
Şu an Şian’a doğru 5 saatlik yolculuğumuzu yapacağımız hızlı trendeyiz. Trenin business class’ının çok rahat olduğunu belirtmeliyim. Ayrıca trenlerin dışlarının ve peronların büyük itinayla temizlendiğini de görmek çok hoştu. Sokaklarda dahi sokak temizleyicileri büyük itinayla ve gururla islerini yapıyor, çöp kutularını sık sık boşaltıyor ve yerlerde bir tane bile cop bırakmıyor, her yeri suyla sürekli yıkıyorlar. Ancak tuvaletler genelde temiz olsa da tuvalet kâğıdı ve sabun bulundurmuyorlar her zaman. Hazırlıklı olmakta fayda var.
Sanırım olimpiyatların etkisiyle Pekin, turistler için oldukça kolaylaştırılmış bir şehir. Levhalarda İngilizce yazılar da bulunuyor. Seyahat etmek oldukça kolaylaştırılmış.
Belirtmem gereken başka bir nokta da Pekin isminin bu şehrin koloniyal adı oluşu. Beijing Kuzey Başkent demek ve Çinliler bu ismi tercih etmekte. Ne yazık ki Pekin ismi Türkçe ’ye yerleşmiş.